Herfst: eetbare notentijd met 7 noten recepten

Nu is het de periode om volop noten te verzamelen. Er zijn zes soorten noten die je nu kan rapen: hazelnoten, walnoten, tamme kastanje, beukennootje, inlandse eikels … en Koningsnoten. Als extra heb ik daar aan toegevoegd de kernen van de Koreaanse pijnpittenboom. Veel wind is gunstig want dan vallen de noten vanzelf van de bomen. Ik vind het heerlijk nu op pad te gaan in de natuur maar ben bescheiden en raap alleen zoveel je voor eigen gebruik nodig hebt. Noten en zaden zijn voedsel voor de bewoners van het bos. Als je wat raapt of meeneemt is het wel zo netjes om er iets voor terug te geven. Dat kan heel simpel met een dankwoord, een intentie of een offer aan de boom/ het bos.

Mastjaar

Een mastjaar is een benaming voor een jaar waarin bomen en planten veel meer vrucht dragen dan gemiddeld. Bosbouwers noemen dit dan een mastjaar. Hoge temperaturen in de voorgaande zomer en herfst lijken de aanmaak van bloesem in het voorjaar te bepalen en een volle oogst in het najaar te geven.

Eetbare noten

De herfst is hét seizoen om noten te oogsten. Vaak zijn de notenbomen te vinden in bossen, gemeenteplantsoenen of op eigen terrein. In bossen en gemeenteplantsoenen mag er geraapt worden voor eigen bescheiden gebruik. Denk bijvoorbeeld aan:

• tamme kastanjes (Castanea sativa)
• hazelnoten (Corylus avellana)
• walnoten of okkernoten (Juglans regia)
• beukennootjes (Fagus sylvatica)
• inlandse eikels (Quercus robur)

De tamme kastanje (Castanea sativa) is een loofboom. Tamme kastanjes zijn de vruchten van een tamme kastanjeboom. Een tamme kastanje kan men van een paardenkastanje onderscheiden door het blad, de bolster en het uiterlijk van de vrucht. Het blad van de tamme kastanje is een lancetvormig, lang en een grof gezaagd blad en het paardenkastanje blad heeft handvormige, samengestelde bladeren. De vrucht van de paardenkastanje, de wilde kastanje, heeft een gladde groene bolster. De paardenkastanje of wilde kastanje is niet voor mensen te eten en is zelfs giftig.

De vrucht van de tamme kastanje

De vrucht van de tamme kastanje zit in een stekelige bolster en is wel te eten. Alleen de stekels kunnen venijnig in de vingers prikken die dan nog dagen gevoelig zijn! De tamme kastanje zal er uit moeten vallen wanneer die rijp is. De bruine schil van de tamme kastanje wordt bij elkaar gehouden door een behaarde punt. Een typisch kenmerk voor de tamme kastanje. Met een mesje begin je hier de kastanje te schillen. Dan zit er een wit schilletje om de kastanje die vers nog gemakkelijk te verwijderen is (na een week al niet meer). Tamme kastanjes zijn rijk aan vezels, vitamine B11, calcium, ijzer, fosfor en kalium.

Er zijn hazelnoten van hazelaars en hazelnoten van hazelnootbomen. De hazelnootboom is een boom die veel in bossen te vinden is en de hazelaar is een heester die veel in parken en bermen zijn aangeplant. De hazelnoten van een hazelaar zijn iets groter dan de hazelnoten van een hazelnotenboom. De vrucht van de hazelaar of hazelnootboom is de hazelnoot, waarvan de kern eetbaar is.

Beschrijving hazelnoot

De hazelnoot is rijp en eetbaar in september tot begin oktober. De noten zijn 1,5 centimeter tot 2 centimeter groot. De vorm kan verschillen van eivormig tot rond. De verse hazelnoot van een hazelaar zit in een lichtgroen gefranjerde bolster en wanneer de hazelnoot rijp is laat de bruine noot los en valt op de grond. De noot moet met een notenkraker gekraakt worden en het witte vruchtvlees komt te voorschijn. Zo vers en nog wit is de hazelnoot heel erg lekker. Naast lekker zijn hazelnoten ook erg gezond. Ze zijn rijk aan plantaardige eiwitten, onverzadigde vetzuren vitaminen en mineralen. Mineralen als calcium, kalium, fosfor, zink en magnesium.

 

De walnoot (Juglans regia) is een geslacht van bladverliezende bomen uit de okkernootfamilie (Juglandaceae). De vruchten van de walnootboom zijn de walnoten. De walnoten worden zo’n drie maanden lang omgeven door een groene bolster. Wanneer de walnoot in september rijp is, splijt de bolster en de walnoot zal op de grond vallen. Een verse walnoot waar de notenkraker aan te pas zal moeten komen.

Beschrijving walnoot

Om het vruchtvlees zit een wit vliesje die bij een vers gevallen walnoot, nog heel gemakkelijk verwijderd worden. Heerlijk, die natte noten! Een week later zal het witte vliesje er niet meer af gaan en wordt lichtjes bruin. Raap in de herfst elke morgen de walnoten op wanneer een walnotenboom op privéterrein staat. Noten die blijven liggen gaan schimmelen. Laat de walnoten goed drogen en de hele winter kunnen walnoten gegeten worden (ook ideaal voor de voedertafel). Walnoten zijn lekker en erg gezond. Rijk aan eiwitten, vezels, linolzuur en koolhydraten. Walnoten bevatten beschermende vetten die hart en bloedvaten gezond houden, tannine welke een krachtige kankerbestrijder is en laten het cholesterolpeil dalen.

Een beukennootje is de vrucht van de beukenboom (Fagus sylvatica). Beukennootjes zitten in een bolster, ook wel napje genoemd. De beukennootjes zitten vaak met twee nootjes in de stekelige, houtige en eironde bolster. Richting herfst kleurt de groene bolster geel tot bruin en bij rijpheid barst deze in vier delen, en de beukennootjes vallen op de grond. Lekker voor eekhoorns, die ze als wintervoorraad gebruiken. Lekker voor wilde zwijnen en lekker voor de mens.

Beschrijving beukennootje

Ze zijn klein en moeilijk te pellen. Het beetje vruchtvlees zit in een bruine bast die eraf moet. In grote hoeveelheden zijn ze giftig voor de mens. Er zit namelijk een klein beetje giftig blauwzuur in de verse nootjes. Een paar nootjes eten tijdens een boswandeling kan geen kwaad. Leg de beukennootjes thuis op een zonnig plekje. Dit laat het blauwzuur verdwijnen. Of rooster de beukennootjes even in de koekenpan. Dit laat ook de giftige stof verdwijnen. Per 100 gram zit er 1 milligram calcium, 2,4 milligram ijzer en 16 milligram vitamine C in.

Een eikel of een aker is de vrucht van een eik. Het is een noot met één, soms twee zaden. De lengte van een eikel varieert tussen de 1 tot 6 cm en is 0,8 tot 4 cm breed. Eikels zijn ook eetbaar, iets wat slechts weinig mensen weten. Het gaat hier dan vooral om eikels van de inlandse eikenboom (Quercus robur). De eikels van de inlandse eik zijn kleiner en ronder dan die van de exoot, de Amerikaanse eik (Quercus palustris). Eikels zijn elk jaar in grote hoeveelheden te vinden. Tal van dieren eten deze vruchten, maar ook mensen kunnen ze eten.

Beschrijving eikel of aker noot

Eikels smaken uit zichzelf bitter en hebben best veel bewerking nodig voordat ze lekker zijn. In grote hoeveelheden is de bittere stof uit eikels giftig, dus het is belangrijk ze goed te wassen. Verzamel eerst zoveel mogelijk eikels en laat ze drogen. Pel ze, zowel de harde schil als de dunne bruine velletjes. Maal de eikels fijn en was ze in een zeef. Laat de eikels even staan. Het water wordt bruin van de tannine. Giet het vocht af zonder het granulaat  te bewegen. Herhaal dit proces 3 keer per dag gedurende 2 dagen om de bittere stoffen eruit te halen.
Tip: Als je eikels gaat verzamelen, verzamel dan alleen eikels die er gaaf uitzien, er mogen geen gaatjes inzitten. Wanneer er gaatjes in zitten, kan dit wijzen op de eikelboorder. (Curculio glandum)

Het zaad van de Koreaanse Pijnpittenboom (Pinus Koraiensis) is dan niet echt een noot, maar vandaag voeg ik hem wel  extra toe. elke kegel bevat gemiddeld 120 kernen (zaden). Je zult wat geduld moeten hebben want voordat een Koreaanse pijnpittenboom kernen gaat produceren duurt gemiddeld 10-15 jaar. Een mooi en gezonde erfenis voor onze kinderen.

Beschrijving Koreaanse pijnboom pitten

Het zaad (de kernen) kunnen rauw of gekookt worden gegeten. Het is rijk aan oliën. De pijnboompitten hebben een zachte textuur met een tintje hars in de smaak. Op zich staand een heerlijke snack, maar ook gebruikt worden in salades, soepen, sauzen. De kernen zijn vrij groot (16mm x 12 mm). Bij vermalen komt er ook nog een zacht vanilline aroma vrij.

Wil je ook een keer het bos in en noten oogsten (lees rapen), wandel dan gezellig met mij mee

 

7 heerlijke recepten met deze herfst noten

Recept beukennootjes pesto :

Niet alleen eekhoorntjes en wilde zwijnen zijn er dol op. Maar ook mensen kunnen ze eten. Je kunt ze net als pijnboompitjes roosteren en bijvoorbeeld bij een salade serveren, of er pesto van maken. Minstens zo lekker en velen malen voordeliger. Beukennootjes raap je namelijk gratis en voor niets. Zelf vind ik ze geroosterd ook het lekkerst. Het pellen van beukennootjes is een ware bezigheidstherapie. Even lekker je hoofd leegmaken.

Ingrediënten

• 4 el gepelde beukennootjes
• 2 handen verse bladspinazie
• 1 handje verse geraspte Parmezaanse kaas
• Zwarte peper en snufje zout naar smaak
• Flinke scheut olijfolie
• Limoensap naar smaak

STAPPEN

1. Rooster de beukennootjes in een droge pan. Na een aantal minuten zijn ze lichtbruin en klaar. Na het roosteren wrijf je tussen je handen ook makkelijk het bruine vliesje er af!
2. Doe de beukennootjes samen met de spinazie, geraspte Parmezaanse kaas, eventueel zwarte peper en zout, olijfolie en limoensap in een keukenmachine. Of wanneer je een staafmixer gebruikt in een diepe kom
3. Mix tot de structuur van de beukennootjes pesto naar wens is en proef even of hij naar smaak is! Voeg eventueel nog wat extra limoensap toe.

Recept zelf hazelnootpasta maken :

Zelf hazelnootpasta maken is gemakkelijk en lekker, en is daarnaast ook nog heel erg leuk om te doen. In een handomdraai maak je je eigen “Nutella”.

Ingrediënten

• 200 gr gepelde hazelnoten
• 250 gr extra pure chocolade (78-85% cacao)
• 100 ml halfvolle melk
• 100 ml slagroom
• 30 gr honing

STAPPEN

1. Verwarm de oven voor op ongeveer 175 graden
2. Spreid de hazelnoten in één laag uit over de bakplaat met bakpapier, zonder dat ze op elkaar liggen
3. Het is aan te bevelen de hazelnoten na 4 minuten met een houten lepel om te roeren, zodat ze gelijkmatig geroosterd worden
4. Na nog eens 4 minuten (in totaal moeten ze ongeveer 8 à 10 minuten) begint de lekkere geur van geroosterde hazelnoten zich in de keuken te verspreiden en ziet het velletje er bruin uit. Proef een hazelnoot of ze klaar zijn. Als ze klaar zijn, neem dan de bakplaat direct uit de oven om te voorkomen dat ze aanbranden
5. Verzamel de hazelnoten in een theedoek en wrijf ze in die doek tegen elkaar, waardoor het bittere bruine velletje los komt. Ze hoeven niet brandschoon te zijn, maar probeer zoveel mogelijk velletjes te verwijderen
6. Laat de hazelnoten afkoelen en maal ze vervolgens zeer fijn in een keukenmachine of met een staafmixer, tot de noten hun olie beginnen los te laten
7. Breng in een steelpannetje de melk en de slagroom aan de kook en verbrokkel de chocolade hierin. Voeg ook de honing toe
8. Haal de pan van het vuur, en roer tot de chocolade helemaal is gesmolten. Voeg de fijngemalen hazelnoten toe en roer het mengsel goed door elkaar
9. Vul de hazelnootpasta af in schoongewassen glazen potten en zorg dat er zo weinig mogelijk lucht tussen zit. Laat wel ongeveer 1 a 2 cm ruimte tussen de pasta en de deksel
10. Je kunt de hazelnootpasta het beste op een koele, droge en donkere plek bewaren, bijvoorbeeld in de koelkast of de kelder

Recept Heerlijke salade van geitenkaas met walnoten:

Wat past er nou goed bij walnoten? Een prima smaak combinatie is walnoten met geitenkaas en honing. Dus dacht ik laat ik deze combineren in een heerlijke salade voor bij de lunch.

Ingrediënten

• 75 gr veldsla
• 75 gr zachte geitenkaas
• 45 gr gepelde walnoten
• 1 tl honing
• 2 el noten of olijfolie
• 1 el witte wijnazijn

STAPPEN

1. Was de veldsla en slinger de veldsla voorzichtig droog in een slacentrifuge of theedoek
2. Brokkel de geitenkaas
3. Roer met een garde de honing, mosterd, olie en azijn tot een vinaigrette en maak op smaak met peper en zout
4. Schik de veldsla op een bord, verdeel de kaas over de sla en sprenkel vinaigrette over het geheel
5. Garneer de sla met de walnoten
6. Serveer de sla als lunch- of bijgerecht

Recept Heerlijke Tamme kastanje soep:

Ingrediënten

• 250 gr Tamme kastanjes
• 1 grote ui
• 4 stengels bleekselderij
• 25 gr ongezouten boter
• 2 -3 el groentebouillon ( je eigen groentebouillon is het lekkerst)
• 1 laurierblaadje
• ½ el tijm
• 125 ml slagroom
• Zout en zwarte peper naar smaak
• Nootmuskaat naar smaak

STAPPEN

1. In pan ruim water aan de kook brengen
2. Schil van kastanjes inkruisen. Kastanjes ca. 5min. koken
3. Vuur uitdoen en met een schuimspaan enkele kastanjes uit pan nemen
4. Met mesje schil en bruine vlies van de kastanjes pellen. Op zelfde manier de rest doen
5. Ui pellen en snipperen
6. Bleekselderij wassen en in smalle reepjes snijden
7. In een soeppan de boter verhitten
8. Ui en bleekselderij ca. 10 min. Bakken
9. Voeg 1 liter water toe met kastanjes, laurier, tijm en groentebouillon. Aan de kook brengen. Met deksel op pan ca. 30min. Zachtjes laten koken
10. Laurier verwijderen
11. Boven andere pan door roerzeef of in Keukenmachine draaien
12. Slagroom erdoor roeren
13. Op smaak brengen met peper en zout
14. Doe in een kop en garneer met peterselie en nootmuskaat

Recept Dotorimuk, (gelei van eikels met pittig dressing) uit de Koreaans keuken

ingrediënten

Voor de gelei

• 200 gr in vieren gedeelde en gedopte eikels
• 2 el maïszetmeel
• ¾ theelepel zeezout
• Plantaardige olie

Voor de dressing

• 2 el sojasaus
• 1 tl rijst wijn azijn
• ½ tl sesamolie
• 1 tl Kochukaru (Koreaanse Rode Pepervlokken) of andere Rode Pepervlokken naar smaak
• 1 tl geroosterde sesamzaden
• ½ theelepel gehakt knoflook
• 1 lente-ui , julienne gesneden

STAPPEN

Gelei

1. Meng de eikels met 100 ml water in een blender. Meng tot een ruwe puree. Schenk over naar een grote kom, voeg nog 100 ml water toe en roer goed door. bedek de kom. Plaats de kom afgedekt op een koele en donkere plaats
2. (De eikelpuree zal naar de bodem van de kom zakken als sediment, terwijl het water bruin wordt van tannines). Na drie uur giet je voorzichtig het water uit de kom, zonder het sediment van de eikels te verstoren. Giet 200 ml water in de kom en roer goed door. Herhaal dit proces 2 keer per dag totdat het water niet meer bruin wordt (dit proces kan 3-7 dagen duren)
3. Na de laatste keer meng de eikenpuree met 5 kopjes water in een grote pan. Breng aan de kook en zodra het begint te borrelen draai het vuur laag. Blijf roeren om te voorkomen dat de puree aanbrandt
4. Klop met een garde het maiszetmeel met het zout en 3 eetlepels water tot een glad papje
5. Voeg het maiszetmeelpapje toe aan de pan met de eikelpuree. Blijf roeren totdat het volume met de helft is verminderd en de vloeistof verdikt, ongeveer 30 minuten
6. Wrijf 4 kleine kommetjes in met plantaardige olie
7. Zeef het eikel mengsel door een zeef en verdeel het over de kommetjes. Laat ongeveer 2 uur rusten bij kamer temperatuur

Dressing

1. In een kleine kom meng sojasaus  met azijn, sesamolie, pepervlokken, sesamzaden en knoflook samen.
2. Voelde lente-ui toe en meng goed met elkaar

Om te serveren: draai het kommetje met gelei onderste boven op een bord en lepel de dressing er losjes overheen

Recept Koningsnoot olie of boter

Ingredienten

• 500 gr Koningsnoten (hickory noten)
• Water
• Takjes van de Carya laciniosa (Koningsnootboom)

STAPPEN

1. Plaats de takjes in een braadpan en rooster ze voor 1 uur op 150 graden Celsius. Zet de takjes opzij.
2. Open, na het kraken, de koningsnoten, plaats ze in een grote pan inclusief de bolsters en bedek alles met water. Voeg de geroosterde hickory takjes toe. Breng het mengsel aan de kook en laat het ongeveer een half uur koken. (je kunt dit ook buiten doen in een gietijzeren pan)
3. Neem een zeef en een kaasdoek, of grof linnen doek. Leg het doek in de zeef. Giet het mengel door zeef en vang het vocht op. (laat de noten afkoelen en geef deze aan de kippen als je die hebt of voer ze aan de kippen in een kinderboerderij)
4. Koningsnoot olie: Laat de vloeistof afkoelen. Het vet uit de noten zal naar boven stijgen. Dit is de Koningsnoot olie. Zodra het afkoelt en opstijft wordt het Koningsnoot boter. Een heerlijke plantaardige boter
5. Koningsnoot boter: Zodra de Koningsnoot boter helemaal is afgekoeld haal je het schuim van de top af. Doe de boter in een kom, of pot en sluit met een deksel goed af. Bewaar in de koelkast. Gebruik op toast of op kip/vleesgerechten voor een heerlijk aroma

Recept Arabische dipsaus

Ingrediënten

• water
• olijfolie
• 1 teen knoflook
• 75 gr amandelen
• 1 el verse bieslook
• 2 el zwart sesamzaad
• 1/2 tl zeezout (naar smaak)
• 75 gr Koreaanse pijnboompitten
• 1 tl korianderzaad
• 75 gr pistachenootjes
• 2 tl gemalen komijn
• 1 blikje kikkererwten (klein)

STAPPEN

1. Doe een klein beetje olie in de pan en bak hierin eerst de pijnboompitten. Als de pijnboompitten een beetje kleur krijgen voegt u de andere noten en sesamzaad toe. Even laten bakken zodat de geur en smaak goed vrijkomt
2. Doe de gebakken noten in uw blender en laat paar seconden mixen
3. Pers de knoflook en doe deze in de blender
4. Giet de kikkererwten af en doe deze ook in de blender. Voeg komijnzaad, zout, bieslook en een beetje water toe en pureer het ongeveer 20 seconden (als de dip te dik is een beetje meer water toevoegen)