Wat je moet weten over antioxidanten

Wat zijn antioxidanten

Antioxidanten is een verzamelnaam voor de vitaminen E en C, bètacaroteen, het lichaamseigen glutathion, aminozuren, enzymen, de sporenelementen selenium en zink, kruiden extracten en bioactieve stoffen zoals: flavonoïden uit groente en fruit. Antioxidanten spelen een belangrijke rol in het lichaam. Welke , dat leg ik je in dit artikel uit.

Antioxidanten kunnen namelijk oxidatieprocessen in het lichaam voorkomen. Samen met vitamine E, carotenoïden en flavonoïden behoort vitamine C tot de belangrijkste antioxidant in onze voeding.
Antioxidanten vangen vrije radicalen weg. Dit zijn vaak agressieve moleculen die in ongunstige gevallen schade kunnen geven aan cellen en weefsels. De vrije radicalen die ontstaan bij oxidatieprocessen in ons lichaam zijn niet altijd slecht: ze maken ook indringers als bacteriën onschadelijk en zijn dus onmisbaar. Zo kunnen antioxidanten helpen tegen deze beschadiging en daarmee mogelijk op de lange termijn ziekten als kanker en hart- en vaatziekten voorkomen.

Wat is een oxidatie proces?

Oxidatie in het lichaam is een normaal proces. Oxideren betekent: zich met zuurstof verbinden. Dat gebeurt bijvoorbeeld door vervuiling, zware metalen, (sigaretten)rook, chemische stoffen en een ongezond dieet. Eigenlijk kun je zeggen: een mens kan niet zonder zuurstof, maar je gaat er ook langzaam aan dood. Een ander woord voor oxideren is roesten. Een mens roest tijdens zijn leven als het ware langzaam weg.

Ouderdomspigmentvlekken zijn de roestvlekken van het lichaam. Antioxidanten gaan dus de schadelijke werking van zuurstof tegen, ze vertragen het oxidatieproces.

Hoe ontstaan vrije radicalen dan?

Vrije radicalen ontstaan bij verschillende chemische reacties. We praten over ongewenste radicalen wanneer er teveel zijn die op het verkeerde moment of op de verkeerde plaats aanwezig zijn. Ongewenste radicalen kunnen schade aanrichten en moeten onschadelijk worden gemaakt.
Vrije radicalen worden door ons lichaam in kleine aantallen aangemaakt. Dit is een heel natuurlijk proces. In eerste instantie binden vrije radicalen zich aan bacteriën en virussen. Ze bestrijden deze en houden op deze manier onze gezondheid op peil. Echter, door bepaalde leefomstandigheden wordt het menselijke lichaam blootgesteld aan honderden stoffen en externe factoren die de groei van vrije radicalen bevorderen.
Leefomstandigheden zoals de luchtvervuiling waar we vandaag de dag mee te maken hebben, maar ook bestrijdingsmiddelen en geparfumeerde luchtjes, een verkeerde voeding en leefstijl veroorzaken in ons lichaam een extra groei van vrije radicalen. Door deze explosieve groei gaan deze vrije radicalen zich anders gedragen en gaan ze zich aan gezonde cellen, weefsels en organen binden.
Vrije radicalen in het lichaam kunnen ontstaan door:

• Giftige stofwisselingsstoffen die ontstaan bij ziektes, stress en vermoeidheid
• Zon
• Roken en alcohol
• Luchtvervuiling
• Insectenbestrijdingsmiddelen op en in groente en fruit
• Medicijnen
• Straling zoals elektro-smog, kernreacties en radioactiviteit
• Röntgenstraling
• Natriumnitriet, conserveringsmiddel voor vlees
• Zware metalen

In welke voeding zitten veel antioxidanten?

Antioxidanten zitten bijvoorbeeld in chocolade, noten, volkoren granen, olijfolie, zeevruchten en gevogelte. En in groente en fruit, natuurlijk. Goede bronnen van antioxidanten zijn bijvoorbeeld: Fruit: druiven, gedroogde pruimen, granaatappel, citrusvruchten, rozijnen, bosbessen, aardbeien en frambozen

Groente: boerenkool, spinazie, rucola, spruitjes, broccoli, bieten, aubergine, rode uien

Helpen antioxidanten tegen kanker?

Antioxidanten kunnen een rol spelen bij het voorkomen, het verlichten of het remmen van de groei van kankercellen maar niet bij het genezen van kanker. Bepaalde groepen antioxidanten – bijvoorbeeld die in thee, bessen en rode wijn – kunnen bij langdurig gebruik een bijdrage leveren aan het voorkomen van kanker. Maar tijdens de behandeling zouden ze zelfs wel eens een omgekeerd effect kunnen hebben. Oppassen dus. Overigens: voeding is geen geneesmiddel. Verwacht geen wonderen. Dat alles geldt ook voor andere ziekten waar antioxidanten goed voor zouden zijn.

Vertragen antioxidanten het verouderingsproces ?

Laten we het zo zeggen: een gebrek aan antioxidanten versnelt het verouderingsproces. Lichamelijke veroudering is namelijk een gevolg van schade door vrije radicalen, bijvoorbeeld aan huid en bindweefsels. Gelukkig blijf je niet eeuwig jong, elke leeftijd heeft zijn charme. Leeftijd is enkel een getal.

Helpen antioxidanten tegen rimpels?

Antioxidanten leveren een positieve bijdrage aan het behoud van de elasticiteit van de huid. Als je voldoende antioxidanten binnenkrijgt, kun je de vorming van rimpels uitstellen – maar niet voorkomen. Omgedraaid bevordert roken de veroudering van de huid doordat het extra schade door vrije radicalen veroorzaakt. En dat geldt ook voor vaak in de zon liggen.

 

Zijn wortels goed voor de ogen?

In wortels zit veel provitamine A, ook wel bèta-caroteen genoemd. Dat antioxidant heb je nodig om te zien. Maar ook hier geldt weer: door veel wortels te eten, ga je niet beter zien.

Zijn Superfoods de hype voorbij?

De laatste jaren verschijnen er zogenoemde superfoods op de markt. Van sommige superfoods wordt geclaimd dat ze veel antioxidanten bevatten. Er is hiervan nog nooit een gezondheidseffect aangetoond. Superfoods zoals antioxidantrijke bessen hebben geen groter gezondheidsvoordeel dan elke andere groente of fruit.

Vitaminepillen of placebo’s

Het slikken van supplementen met antioxidanten heeft geen extra gezondheidseffect. Via je normale voedingspatroon krijg je al genoeg antioxidanten binnen. In sommige studies leek het risico op kanker zelfs toe te nemen bij het nemen van antioxidantsupplementen.

 

 

Kan ik ook een overschot aan antioxidanten binnen krijgen?

Ja. Ook teveel van iets goeds kan giftig zijn. En als je te hoge concentraties antioxidanten binnenkrijgt, verstoor je het evenwicht tussen vrije radicalen en antioxidanten in je lichaam. Dus pas op met extra vitaminepillen en al fruitdrankjes.

Etiket

Antioxidanten worden ook gebruikt als hulpstof bij de productie van voedingsmiddelen. Ze zijn dan te herkennen aan het E-nummer op het etiket. Ze worden onder andere toegevoegd om te voorkomen dat vetten ranzig worden en om het bruin kleuren van producten met vruchten erin, tegen te gaan.

De belangrijkste toegestane antioxidanten in voedingsmiddelen zijn:

• vitamine C
• zouten van ascorbinezuur (E 300 t/m 304)
• verschillende vitamine E-verbindingen (E 306 t/m 309)
• synthetische antioxidanten, zoals de gallaten, BHA en BHT (E 310 t/m 319).

Léon van Rijswijk – Sir.Green