De bijnieren werken los van de nieren en staan onder controle van de hypofyse. De hypofyse is een kleine endocriene klier ter grootte van een erwt die aan de onderzijde van de hersenen ligt. Je bijnieren zijn twee kleine organen die als een soort kapje boven op je nieren liggen. Ze wegen elk ongeveer 5 gram en zijn grijsachtig van kleur. Je bijnieren hebben een super belangrijke functie: ze produceren meer dan 50 verschillende hormonen. Ze zijn van je nieren gescheiden door vetweefsel. Een bijnier bestaat uit een binnenste gedeelte (merg) en een buitenste gedeelte (schors). In normale omstandigheden zijn de hypofyse en bijnieren volledig in balans.
Iedere bijnier bestaat uit twee delen:
- Bijnierschors (cortex);
- Bijniermerg (medulla).
De bijnierschorshormonen cortisol en aldosteron spelen een rol bij onder andere de suikerstofwisseling, afweerreacties, stressreacties, waterhuishouding en de zouthuishouding.
- De bijnierschors maakt daarnaast ook androgenen aan. Deze hormonen bevorderen de ontwikkeling van mannelijke secundaire geslachtkenmerken (zoals lichaamsbeharing, stemverlaging, spieropbouw, volgroeien penis en testikels).
- Het bijniermerg produceert adrenaline, noradrenaline en dopamine, ook wel cathecholamines genoemd.
Het bijniermerg produceert twee hormonen die belangrijk zijn voor de regulatie van onder andere de bloeddruk: adrenaline en noradrenaline. De schors is opgebouwd uit drie zones die elk een eigen functie hebben. De buitenste zone produceert hormonen die invloed hebben op de mineraalhuishouding. De middelste zone produceert glucocorticoïden (onder andere cortisol), die onder andere invloed hebben op de vetverdeling, ontstekingen onderdrukken en glucose vormen. De binnenste zone zorgt voor zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtshormonen.
De functie van de bijnierschors is zeer divers, omdat er allerlei verschillende hormonen aangemaakt worden uit cholesterol. De bijnierschorshormonen en geslachtshormonen worden beiden gemaakt uit cholesterol en worden ook wel steroïdhormonen genoemd.
De hoofdfuncties van de bijnier hebben te maken met het anticiperen op stress. De aanmaak van de geslachtshormonen die hier plaats vindt is echter maar een zeer kleine hoeveelheid in vergelijking tot de aanmaak in de geslachtsklieren (met uitzondering van progesteron na de overgang). Zo kunnen bijnierhormonen niet compenseren voor slecht functionerend geslachtsklieren.
De functies van de bijnierschorshormonen op een rij:
- Pregnenelone: Zorgt voor het aanscherpen van het geheugen en dient vaak als prohormoon om in andere hormonen omgezet te worden
- Aldosteron: Zorgt voor het opnemen van natrium uit de voorurine en werkt dus bloeddruk verhogend (verhoging natrium-kalium verhouding in het bloed)
- Cortisol: Zorgt voor het verhogen van de bloedsuiker, remt ontstekingen en zorgt ervoor dat we fit ontwaken (ontstekingsremmer, denk aan medicatie met cortisonen)
- DHEA (s): Is een prohormoon dat omgezet kan worden in geslachtshormonen, is een antagonist van cortisol (tegenhanger), heeft een functie in de hersenen en lijkt depressies tegen te gaan, heeft een
licht androgeen effect bij vrouwen - Progesteron: Zorgt voor het rijpen van het baarmoederslijmvlies voor een goede innesteling van de eicel, belangrijke functie bij het in stand houden van de zwangerschap, verhoogt de lichaamstemperatuur een klein beetje, maakt rustig, stimuleert de aanmaak van botweefsel
- Oestrogeen: Stimuleert de groei van het baarmoederslijmvlies en de borsten, maakt vrouwelijk, maakt je vaginawand soepel, draagt bij aan het vrouwelijke libido, maakt je baarmoederholte beter doorlaatbaar voor zaadcellen, remt de afbraak van botweefsel, houdt je huid stevig
- Testosteron: Stimuleert spiergroei, maakt mannelijk, zorgt voor meer lichaamsbeharing, stimuleert libido en de zin in seks, zorgt voor meer talgaanmaak in de huid.
Uitputting van de bijnieren/bijnierschors is geen medische aandoening, maar een ‘lifestyle’- onderwerp. Door chronische stress kunnen de bijnieren als het ware overbelast raken.
Als gevolg hiervan anticiperen deze klieren niet goed meer op stressprikkels en kunnen zij ook het dag-nachtritme verstoren.
Organen kunnen niet uitgeput raken; Bijnier uitputting bestaat niet
Mijn oog viel laatst op een zeer interessant artikel van Marjolein Dubbers. Zij toonde vernieuwde inzichten over het al dan niet bestaan van bijnieruitputting.
Het begrip bijnieruitputting werd in 1998 geïntroduceerd James L. Wilson in zijn boek Adrenal Fatigue. In het Nederlands verscheen het onder de titel Bijnieruitputting. Zijn theorie is dat als gevolg van langdurige stress (zowel fysiek, mentaal en/of emotioneel) de bijnieren die cortisol produceren, uitgeput raken. Hierdoor produceren ze op termijn steeds minder cortisol, waardoor we ons na verloop van tijd doodmoe gaan voelen. De bijkomende effecten van een bijnieruitputting zijn heel divers: van slaapproblemen en darmklachten tot angststoornissen en depressies.
De cruciale vraag die diverse onderzoekers zich de laatste jaren hebben gesteld is of chronische stress inderdaad uiteindelijk leidt tot aanzienlijk lagere niveaus van cortisol.
Dit blijkt niet het geval te zijn.
De Wetenschap
Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt niet de theorie dat chronische stress, in welke vorm dan ook, uiteindelijk leidt tot een lager cortisolniveau en dus tot bijnieruitputting.
Als je wetenschappelijk onderzoek probeert te vinden rond het fenomeen ‘adrenal fatigue’ dan vind je vrijwel niets. Het eerste wat je tegenkomt is een vergelijkende studie van diverse onderzoeken die juist concludeert dat er géén bewijs is voor bijnieruitputting.
De Endocrine Society heeft er een factsheet over gepubliceerd dat zegt:
“In de reguliere geneeskunde wordt het begrip bijnieruitputting niet erkend als aandoening. Er bestaat namelijk geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het concept bijnieruitputting onder invloed van aanhoudende stressprikkels.”
Er bestaan ook geen gevalideerde diagnostische testen om een bijnieruitputting aan te tonen zoals bij een bijnierschors-insufficiëntie als gevolg van de ziekte van Addison.
We kennen ook geen alvleesklieruitputting, leveruitputting of schildklieruitputting. Organen raken niet ‘uitgeput’. Er is altijd sprake van een combinatie van diverse factoren wanneer iets in ons lichaam niet meer goed functioneert.
Bijnieruitputting bestaat niet
De gevolgen van chronische stress hebben absoluut een enorme impact hebben op onze gezondheid! Klachten die worden toegeschreven aan bijnieruitputting zoals (extreme) vermoeidheid, behoefte aan zoetigheid of juist zout, eetbuien, slecht slapen, laag libido, paniekaanvallen, stemmingswisselingen, gebrek aan concentratievermogen, niet meer helder kunnen nadenken, milde vormen van depressie: ze zijn allemaal reëel.
Het punt is echter dat ze niet ontstaan doordat bijnieren uitgeput zijn geraakt!
Bovengenoemde klachten kunnen vele onderliggende oorzaken hebben en zijn onderdeel van veel, door artsen gestelde, diagnoses. Van een slecht werkende schildklier tot insulineresistentie en van fibromyalgie tot het chronisch vermoeidheidssyndroom.
Wat gebeurt er in je lichaam?
Wat gebeurt er eigenlijk in je lichaam als je lange tijd te veel stress ervaart? Bij elke stressvolle situatie wordt er (onder andere) het hormoon cortisol aangemaakt om ons extra energie te geven en ervoor te zorgen dat onze overlevingskansen zo groot mogelijk zijn. Stresshormonen gieren door je lichaam en brein.
De aanmaak van deze stresshormonen, waaronder cortisol, gaat altijd vóór de aanmaak van allerlei andere hormonen die we ook nodig hebben. En daar zit de angel. Cortisol is een dominant hormoon dat andere hormonen verdringt, waardoor deze minder worden aangemaakt. Hiermee wordt de hormoonbalans in een lichaam verstoord. Laat ik het uitleggen:
- Cortisol en progesteron worden beide gemaakt van pregnenolone. In het geval van een teveel aan stress wordt pregnenolone omgezet in cortisol en trekt progesteron aan het kortste eind. Dit is nou juist het hormoon dat zorgt voor ontspanning en rust
- Te weinig progesteron kan leiden tot oestrogeendominantie; een situatie die zorgt voor een scala aan vrouwenklachten
- Cortisol belemmert de aanmaak van melatonine, het hormoon dat zorgt voor een gezonde slaap. Stress en slaap gaan niet goed samen
- Cortisol berooft je ook van groeihormoon en DHEA; twee hormonen die zorgen voor cel herstel en wat veroudering tegen gaat
- Te weinig DHEA zorgt weer voor minder aanmaak van schildklierhormonen: schildklierproblemen ontstaan vaak na een lange periode van stress
- Dopamine en serotonine worden verjaagd door cortisol, waardoor depressieve klachten en angststoornissen kunnen ontstaan
- Cortisol geeft het lichaam energie zoals ook suiker doet: door het verhogen van je bloedglucose. Hierdoor moet er steeds insuline worden aangemaakt. Te veel en te vaak insuline is slecht voor het lichaam; het bevordert o.a. chronische ontstekingen en verzwakt je immuunsysteem
Jij bent uniek
Overmatige en langdurige stress zorgt steeds weer voor extra cortisolaanmaak in het lichaam, voor de één kunnen de cortisol waarden hoog zijn en voor de ander laag. Normaalwaarden bestaan niet. Ieder persoon is anders, met als gevolg een ontregeling van je hormoonbalans. Dit is de reden waarom vrouwen in de overgang, tussen de 40 en 55, extra gevoelig zijn; hun hormoonbalans is dan al kwetsbaarder door de hormoonschommelingen die in die periode plaatsvinden.
Alle opbouwende en helende ‘reparatie‘ hormonen in je lichaam worden door het hormoon cortisol overheerst en aan de kant geschoven.
Geen wonder dat de (eerste) symptomen van een burn-out zeer divers kunnen zijn; ieder mens is uniek en heeft een zwakke plek. Bij de een begint het met vermoeidheid, migraine of spijsverteringsproblemen, bij de ander met slecht slapen, depressieve gevoelens of aankomen in gewicht en niet meer kunnen afvallen.
Een burn-out is een dramatische verstoring van onze hormoonbalans en andere processen in ons lichaam. De term bijnieruitputting is daarom een enorm understatement: langdurige stress heeft effecten op veel meer vlakken dan enkel op de bijnieren.
Hormoonbalans de holistische aanpak
Er bestaat een levendige handel in (dure) supplementen om de bijnieren te boosten. Als deze supplementen kunnen ook een averechts effect hebben en zelfs je gezondheid schaden. Supplementen die je bijnieren een ‘boost’ geven kunnen voor extra vermoeidheid zorgen wanneer hierdoor je schildklier te veel wordt belast.
Het hormoon cortisol verjaagt andere hormonen die zorgen voor cel herstel en reparatie in het lichaam. Als jij zorgt voor minder stress momenten, en daarmee minder aanmaak van cortisol, is dat vaak de enige oplossing. Meer ontspanning (sauna, wandelen in de natuur, massage, yoga) in je leven inbouwen is echter vaak onvoldoende.
Bedenk dat je lichaam ook stress krijgt van o.a. een overdaad aan suikers, koolhydraten, bewerkte voeding, toxische stoffen, een lekkende darm, chronische ontstekingen, gebrek aan daglicht, infecties, gebrek aan voedingsstoffen en te weinig beweging en plezier in je leven. Ook dit betekent een extra belasting voor je hormoonbalans. Ook hiermee kan je je stress verminderen.
Pak extreme vermoeidheid als gevolg van stress zo breed mogelijk aan!
Mitochondriën wat zijn dat nu weer?
Tot slot is het goed om te weten dat energie in je lichaam niet alleen wordt aangemaakt in je bijnieren maar in je mitochondriën die zich bevinden in vrijwel al je lichaamscellen. Het zijn de mitochondriën van je bijnieren die, via een complex proces, cholesterol omzetten in cortisol. Je hebt veel vitale mitochondriën nodig om genoeg cortisol te kunnen aanmaken.
Ook je mitochondriën kunnen niet goed tegen toxische stoffen, bewerkte voeding (vooral conserveringsmiddelen zijn slecht voor ze), gebrek aan voedingstoffen, chronische ontstekingen, gebrek aan beweging en een verstoord dag- en nachtpatroon.
Je kunt je mitochondriën een boost geven door de overstap te maken naar het halen van energie uit vetten in plaats van voornamelijk uit glucose. Van een vetmolecuul kunnen je mitochondriën namelijk twee keer zoveel energie maken als van een glucosemolecuul. Vooral ten tijde van stress is dit van groot belang en kan dit je echt meer energie geven.
Welke aandoening komen voor van de bijnieren?
De klachten en verschijnselen van bijnierschorsinsufficiëntie ontstaan vaak geleidelijk in de loop van maanden of zelfs jaren. Veel voorkomend zijn:
- ernstige moeheid;
- (spier-) zwakte;
- gebrek aan eetlust;
- gewichtsverlies;
- misselijkheid, braken;
- buikpijn, diarree;
- duizeligheid, lage bloeddruk (orthostatische hypotensie);
- psychische symptomen, bijvoorbeeld depressie.
- hyperpigmentatie van huid en slijmvliezen (intens bruine kleur van de huid);
- zouthonger (sterke behoefte aan zout door overmatig zoutverlies).
De volgende aandoeningen zijn het gevolg van problemen in de bijnier:
Feochromocytoom
Een feochromocytoom is een gezwel dat ontstaat in het bijniermerg en dat te veel van de stresshormonen adrenaline en/of noradrenaline produceert. Klachten die hierbij passen zijn hoge bloeddruk, hoofdpijn, duizeligheid en transpireren. De behandeling bestaat meestal uit het weghalen van de complete bijnier tijdens een operatie.
Syndroom van Cushing
Het syndroom van Cushing ontstaat wanneer de bijnieren teveel glucocorticoïden aanmaken. Dit kan een gevolg zijn van een storing (bijvoorbeeld een tumor) in de hypofyse of in de bijnieren zelf. Een veelvoorkomende klacht is een typische vetverdeling; veel vetopstapeling ter hoogte van de buik, terwijl de armen en benen slank zijn. Daarnaast komen symptomen als een rond opgeblazen gezicht, een dunne en kwetsbare huid en verlies van spierkracht voor. De behandeling hangt af van de precieze oorzaak, maar is vaak een operatie om de storing (tumor) in de hypofyse of in de bijnieren te verwijderen.
Syndroom van Conn
Het syndroom van Conn is een gevolg van overmatige productie van hormonen die invloed hebben op de mineraalhuishouding, en daarmee op de bloeddruk. Klachten die hierbij passen zijn: moeheid, spierzwakte, spierkramp, overmatige dorst, hartkloppingen en tintelingen in voeten en handen. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak. Wordt de ziekte van Conn veroorzaakt door een gezwel in de bijnier dan haalt een chirurg de bijnier in zijn geheel weg. De andere bijnier neemt de functie bijna altijd over.
Kwaadaardig gezwel in bijnierschors
Er kan ook een kwaadaardig gezwel ontstaan in de bijnierschors, een adrenocorticaal carcinoom. Afhankelijk van de tumor kan deze ook teveel glucocorticoïden, mineralocorticoïden en/of geslachtshormoon produceren. De symptomen kunnen daarom een combinatie zijn van die van bovengenoemde aandoeningen.
Hoe kun je je bijnieren ondersteunen?
- Detox je lever, darmen, nieren en bloed, o.a. door minder koolhydraten te eten, vaker naar de sauna te gaan en je te laten masseren, te bewegen en supplementen te slikken (bv cat’s claw, Chlorella en Spirulina)
- Laat je testen op voedingsallergieën en voedingsintoleranties
- Eet puur, natuurlijk en het liefst zo veel mogelijk biologisch
- Check de pH-waarde van je urine en ga eventueel ontzuren (verse groenten, zuiver water, goed ademen, en ontzuring producten gebruiken)
- Ga elke dag minstens een half uur naar buiten, vooral in de winterperiode is voldoende daglicht essentieel
- Ga aan de slag met onverwerkte emoties (massage/ therapie… samen kunnen we stappen zetten, ik zal er voor je zijn)
- Slaap met verduisterende gordijnen, met openstaand raam, zonder straling. Ook stekkers uit het stopcontact halen. En ga vóór 22 uur naar bed. Probeer regelmatig uit te slapen (tot 9 uur)
- Laat geraffineerde etenswaar écht staan (brood, koek, snoep, kant-en-klaar gerechten, etc.)
- Gebruik geen stimulantia (koffie, zwarte thee, sigaretten)
- Slik natuurlijke (dus geen synthetische) Magnesium en vitamine C, stress rooft dit weg!
- Steun je schildklier met Jodium, Selenium en Zink, deze staat in nauwe relatie tot de bijnieren
- Drink zoethoutwortel thee, of verse Ginsengthee
Waarom zijn supplementen nodig?
De mythe ‘als je evenwichtig eet, krijg je alles binnen’ wordt helaas nog steeds geloofd. Maar een feit is dat bijvoorbeeld Selenium, Silicium en Jodium niet meer in de Nederlandse bodem zitten door bodemuitputting, dus het kán ook niet meer in de groenten zitten. Veel groenten worden daarnaast gekweekt d.m.v. hydrocultuur (er komt geen bodem aan te pas). Neem dus wat extra supplementen!
Stress als oorzaak voor enorme crisis
De westerse wereld staat aan de vooravond van misschien wel de grootste crisis ooit. De oorzaak is stress. De mens als soort functioneert niet meer in de huidige samenleving, wat momenteel al desastreuze gevolgen heeft. Als wij zo doorgaan hebben we geen atoombom nodig om onszelf volledig uit te roeien. We hebben een andere levensstijl nodig om een ramp te voorkomen. De steeds toenemende gevallen van burn-out in Nederland kosten de samenleving 20 miljard euro per jaar, gebaseerd op de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) verstrekte cijfers. Bovendien leidt de aandoening in veel gevallen tot blijvend hersenletsel.
In Nederland werkt ongeveer 1 op de 5 mensen niet, als gevolg van stress en een burn-out. Deze mensen zijn door een gebrek aan energie letterlijk te moe om te werken. Het gaat doorgaans om relatief jonge mensen.
Door onze manier van leven ontwikkelen veel mensen hersendisfuncties en krijgen daardoor hardnekkige klachten die het functioneren ernstig kunnen belemmeren (zelfs huisartsen weten het vaak niet meer). En we weten niet meer wat we nodig hebben om gezond en energiek te blijven.
We zijn het contact kwijt met wie we werkelijk zijn.
Perfectionisme is een dolk in de rug van jonge mensen
De bevinding van kinderarts Nadine Burk uit San Francisco: aanhoudende stress (‘Toxic Stress’) bij kinderen veroorzaakt hersendisfuncties en veranderingen in de hersenanatomie. Jongeren die gedurende hun jeugd opgroeien met aanhoudende stress ontwikkelen daadwerkelijk andere connecties in de hersenen, waarbij het angstcentrum sneller geactiveerd wordt en langdurend geactiveerd blijft. Dat gaat niet zomaar weg. De consequenties zijn vaak levenslang.
Harvard Medical School toonde onlangs aan dat bij leven in een stressvolle omgeving zenuwbanen letterlijk afbreken als gevolg van de aanhoudende hoge mate van alertheid. In onze huidige samenleving worden we overvoerd met informatie. Tachtig procent van de mobiele telefoonhouders geeft aan geen dag zonder mobiele telefoon en/of e-mail te kunnen. De hersenen blijven continu onder hoogspanning en kunnen dat bij tal van jonge mensen niet verwerken. Op te jonge leeftijd belangrijke keuzes moeten maken, werken onder toenemende druk, ook dat zijn zaken die rampzalige gevolgen hebben. Let wel: perfectionisme is een angststoornis, je wordt er ziek van.
Perfectionisme is een dolk in de rug van jonge mensen.
Je mag opgroeien, je ontwikkelen in een leven wat past bij je mentale snelheid en je eigen unieke motivationele instelling. Vraag jezelf eens af: in welke bedrijfscultuur functioneer ik het beste?
Een front-office medewerkster kan mislukken bij een bedrijf omdat ze niet in de cultuur past. Maar in een andere omgeving kan ze waarschijnlijk fantastisch functioneren.
Dieper werken met stress
In mijn holistisch energetische werkgebied ervaar ik als therapeut dat ik op mentaal niveau veel dieper kan werken met mijn cliënten. Grote mate van stress gerelateerde klachten en het ronddraaien in piekerende gedachten betekent dat oude patronen van denken en redeneren niet meer werken en je er klaar voor bent om deze saboteurs, die blijkbaar alsmaar op hetzelfde uitkomen, los te laten.
Loslaten of vrijgeven is echter makkelijker gezegd dan uitgevoerd en is een ingewikkeld proces.
Je vraagt je wellicht af:
- Hoe stop ik de gedachten, conclusies, oordelen, patronen?
- Wat als ik mag kijken waar deze gedachten vandaan komen?
- Welke weerstand voel ik daarbij?
- Wat laat ik bewust / onbewust niet toe?
- Hoe komt het dat ik mij de ontspanning niet gun?
- Wat wil ik niet accepteren?
- Wat wil ik niet voelen?
Dat waar we bang voor zijn (angst hebben voor) of waar we van denken pijn te ervaren willen we liever uit de weg gaan. Mijn visie is dat als je antwoorden wilt dat je juist de gedachten en patronen mag doorwerken. Hoe komt het dat je wilt vasthouden aan iets dat je niet dient, dat je alleen maar vermoeid maakt en waar je geen energie van krijgt.
Durf jij samen met mij op pad te gaan om te kijken van welk prachtig uitzicht jij mag genieten?
@andersdanandersmassage
Mocht je ooit al een massage van mij ontvangen hebben en hebben ervaren hoe de energie door je lichaam stroomt dan weet je ook dat ik meer doe dan alleen masseren. Ik raak je en ik raak je aan. Mijn werkwijze werkt diep in op oude blokkades en overtuigingen in je lichaam die je vrij mag geven en loslaten. Vaak werkt mijn massage nog dagen/ weken door bij emotionele blokkades, zoals schaamte, uitstelgedrag, onzekerheid, perfectionisme, woedeaanvallen, machteloosheid, depressieve gevoelens, de angst niet begrepen of gehoord te worden, of een weerstand niet kunnen loslaten, waardoor je ervaart dat je terugkerend niet goed in je vel zit en uiteindelijk toch vastloopt.
Ik laat je voelen wat er onder de blokkade zit, en nog veel belangrijker, samen lossen we de blokkade en de daaruit ontstane overtuigingen op. Zodra jij hebt ervaren wat er onder zat, ontstaat er een mentale ontspanning, en ervaar jij dat de energie in je lichaam weer kan stromen. Een absolute voorwaarde om zowel de lichaam als geest gezond te krijgen.
Feel Good
Als de energie weer kan stromen, zal de spierspanning afnemen kunnen organen hun normale werking hervatten. Als je stress niet wil (h)erkennen kan het omslaan in chronische stress. Bij chronische stress jaagt het brein de bijnieren en het autonome zenuwsysteem op naar nog meer activiteit van het lichaam, om vooral door te gaan.
In het autonome zenuwsysteem staat de sympaticus, die de actie en beweging genereert, dan continu aan, waardoor het gedeelte dat voor rust en herstel moet zorgen, de parasympaticus, niet aan bod komt en ondergeschikt blijft. Als je continu aan staat geeft het lichaam hormonen af om deze actieve stand te blijven ondersteunen. Die hormonen, cortisol en adrenaline, blijven aangeboden worden, waardoor je ’s nachts steeds slechter slaapt en niet meer tot rust komt. Het hele systeem van spieren, zenuwen, organen en ademhaling staat op aan, is super alert en komt niet tot rust. De bijnieren blijven echter hormonen afgeven, waardoor de optimale werking verstoord raakt en verschillende organen ontregeld worden zoals de darmflora en het immuunsysteem.
Het is van uiterst belang dat we serotonine aanmaken vanuit de darmflora. Serotonine is het ‘Feel Good Hormoon’ dat we hard nodig hebben, maar bij gebrek hieraan zullen we steeds verder versomberen. De zwevende zenuw geeft vanuit de darmen seintjes naar het brein dat het lichaam hapert, waardoor daar nog meer negatieve gedachten ontstaan. Depressieve gevoelens en gedachten van onvermogen worden vaker en heviger. Door deze gedachten groeit de chronische stress, waardoor de vicieuze cirkel van verstoorde organen weer rond is. Een burn-out ligt om de hoek.
Hoog tijd
Het is hoog tijd voor een Intuition & Qi massage die het lichaam zowel energetisch als lichamelijk herstelt. Ik masseer het geheel van spieren, organen, acupunten, meridianen, marmapunten en zenuwen die gepaard gaan met stress en de gevolgen van stress. Een serie van complete behandelingen die noodzakelijk zijn om een vastgelopen lichaam effectief en duurzaam te laten ontspannen




Geef een antwoord