Een elixer is in feite een kruiden extract waarbij alcohol gebruikt wordt als oplosmiddel voor het absorberen van de actieve bestanddelen van de betreffende kruiden. Andere toepassingen om elixers, kruiden essences of tincturen te maken zijn water, azijn en/of honing (voor een siroop) om de gewenste moleculen te verkrijgen. Maar wat een elixer tot een elixer maakt, is het gebruik van alcohol. Alcohol, met een alcoholpercentage tussen de 35 -75%, is uitermate geschikt voor het conserveren van de plantaardige ingrediënten (waaronder ook harsen en alkaloïden) die slecht in water oplosbaar zijn. Het gebruik van alcohol zorgt er ook voor dat meer gewenste elementen uit de plant geëxtraheerd worden dan bij bijvoorbeeld water of azijn. Na een periode van weken wordt het kruiden mengsel gezeefd, waarbij de geconcentreerde vloeistof achterblijft.
WAAROM EEN ELIXER?
Elixers, essences en tincturen zijn allemaal geconcentreerde kruiden extracten. IK noem het liever elixer, anderen houden het liever bij een tinctuur. Elixers worden vaak over het hoofd gezien als een methode voor het toedienen van kruiden(genees)middelen. De meeste mensen nemen eerder een capsule of thee, maar elixers zijn eigenlijk één van de meest effectieve middelen om kruiden(genees)middelen in te nemen, vooral bij het omgaan met acute aandoeningen.
Veel geneeskrachtige kruiden smaken niet erg lekker, zoals bittere kruiden om de spijsvertering te verbeteren, zodat mensen eerder een elixer gebruiken. Omdat de elixers zo geconcentreerd zijn, is de hoeveelheid die je moet gebruiken veel minder.
Als je thee drinkt, kan het nodig zijn dat je elke dag 4 – 5 kopjes van een bepaald kruid moet drinken. In vergelijking met de 2 – 3 ‘druppels’ van een elixer die hetzelfde therapeutische voordeel kan hebben.
WETGEVING
Door de huidige wetgeving ben ik beperkt in het verschaffen van informatie over de toepassing van kruiden. Indien je momenteel geneesmiddelen neemt, stop de inname ervan niet of vervang ze niet zonder eerst een arts te raadplegen. Ook bij zware en medische aandoeningen, zwangerschap, zogen of kleine kinderen is het verstandig je eerst goed te laten informeren.
VERSCHILLENDE ELIXERS
Persoonlijk gebruik ik verschillende elixers, omdat sommige zowel intern als extern gebruikt kunnen worden voor verlichting van veel voorkomende kwalen. Een elixer kan je ook gebruiken voor het maken van een zalf of een crème, liefst op basis van bijenwas, voor uitwendig gebruik.
Hoewel veel elixers oraal kunnen worden ingenomen, mogen sommige tincturen, zoals Arnica montana en Symphytum officinale alleen uitwendig worden gebruikt.
WELKE KRUIDEN?
Een elixer kan gemaakt worden van een enkele plant of van een combinatie van planten. Mijn voorkeur gaat naar een enkele plant. Ik gebruik liefst zelf verzamelde verse of gedroogde bladeren, wortels, schors, hars, bloemen en bessen om mijn elixers te maken.
Kruiden elixers werken het beste met verse kruiden of bloemen, het kan ook met gedroogde kruiden, maar neem dat wat meer kruiden of bloemen zodat er voldoende werkstoffen door de alcohol losgeweekt kunnen worden. Elixers op basis van alcohol zijn het meest voorkomende type en het gemakkelijkst te maken.
ZELFVOORZIENENDHEID
Het is niet alleen leuk om zelf elixers te maken, het verrijkt je leven met een bepaalde vorm van zelfvoorzienendheid. Ook motiveert het je om meer te leren over de voordelen en toepassingen van bepaalde planten en kruiden. Kennis die ik enerzijds heb meegekregen van mijn grootvader en door hem ook geïnspireerd om hier in door te gaan. Als je weet welke planten en plantendelen het beste voor je zijn, zou je zelfs minder afhankelijk kunnen worden van conventionele geneesmiddelen. Elixers zijn geconcentreerde extracten waarin de eigenschappen van het kruid lang bewaard blijven. De op alcohol gebaseerde elixers hebben een houdbaarheid van meerdere jaren, waardoor ze effectiever en langer (3 tot 5 jaar) mee gaan.
HOE BEWAAR IK MIJN ELIXER?
Gesteriliseerde flessen van donker amberkleurig tot bruin glas zijn klassieke flesjes voor kruiden elixer. Het donkere glas beschermt de kruiden tegen ultraviolet licht. De fles en druppelaar zijn gemaakt van glas omdat het plastic kan inwerken op de alcohol in de elixer. Omdat je elixer een geconcentreerd extract is, helpt de druppelaar om kleine hoeveelheden van de elixer te meten.
SOORTEN ALCOHOL
De alcohol die wordt gebruikt in kruiden elixers kan afhankelijk zijn van het soort kruid. Kruiden met in water oplosbare bestanddelen kunnen het best met een lager alcoholpercentage worden geëxtraheerd, terwijl andere bestanddelen met hogere alcoholgehalte kunnen worden geëxtraheerd.
ZONDER ALCOHOL
Voor kinderen, zwangere vrouwen of mensen die geen alcohol willen consumeren kan je de elixer uitgieten in en hete vloeistof (bijvoorbeeld heet water of thee) om de alcohol de verdampen alvorens te consumeren.
WAT HEB JE NODIG OM EEN ELIXER TE BEREIDEN?
Een kruiden elixer wordt gemaakt door het gekozen kruid in alcohol te weken in een verhouding die varieert per elixer.
Een elixer maken is vrij eenvoudig: Appeltje-eitje! Je hebt er geen speciale of dure apparatuur voor nodig
KRUIDEN KIEZEN
Kies eerst welke kruiden je wilt gebruiken, meestal zal dat afhangen van de beschikbaarheid en het doel wat je ermee wilt bereiken of een probleem dat vaker terug komt.
De wortels kun je het beste in het vroege voorjaar oogsten of juist later in het najaar. Op die momenten zitten alle voedingsstoffen en geneeskrachtige eigenschappen in de ondergrondse delen. In de zomer kun je juist beter bovengrondse delen zoals blaadjes en bloemen en bessen oogsten.
Enkele voorbeelden:
- Kamille elixer; ideaal voor kinderen, bevordert een goede nachtrust en een goede huid
- Rozenbottel elixer; als je moe/ futloos bent, een vitaminegebrek hebt, brandend maagzuur
- Hop elixer; lekker slapen, of als je moeite hebt om in slaap te komen
- Rode Zonnehoed elixer; uitstekende ondersteuning van het immuunsysteem bij verkoudheid
- Brandnetel elixer; ondersteunt ontgiften en zuivering, ondersteunt soepel functioneren van je gewrichten
- Blauwe bosbessen elixer; inwendig bij diabetes, uitwendig bij couperose en eczeem
- Kleefkruid elixer; opgezwollen lymfeklieren, amandel ontsteking, oedeem, eczeem
- Hondsdraf elixer; stimuleert de urinewegen, ontzuurt, vocht en slijm afvoerend, desinfecterend
HOE BEREID JE JE EIGEN ELIXER?
Als je alle benodigde spullen in huis hebt, kun je aan de slag met het maken van je eigen kruiden elixer.
In de webwinkel vind je mijn e-book waarin ik 100 recepten van kruiden elixers deel inclusief :
- bereidingswijze kruiden elixer volgens Sir.Green
- de verhouding kruid tot alcohol
- welke plantendelen te gebruiken
- dosering voor volwassenen en wanneer het beste in te nemen
- achtergrond informatie over het kruid
En wil je gewoon meer over kruiden weten, een handige gids als naslagwerk of ter inspiratie kijk dan naar de Kruidengids met meer dan 300 kruiden.
Verkrijgbaar vanaf 1 oktober 2022 als e-book in 3 delen.
HOE NEEM JE EEN ELIXER IN?
Elixers zijn op veel verschillende manieren in te nemen. Het eindproduct is doorgaans een druppelflesje met een oplossing van een kruid in alcohol. Dit kan rechtstreeks ingenomen worden door het onder de tong te druppelen zodat het snel in de bloedbaan wordt opgenomen. Maar een elixer kan je ook toevoegen aan soep, smoothies, sapjes en zelfs aan thee. De mogelijkheden zijn eindeloos met elixers, maar let goed op de dosering.
INFORMATIE
Dit artikel biedt geen garanties of verklaringen met betrekking tot het gebruik van materialen, informatie in termen van juistheid, nauwkeurigheid, geschiktheid, nut, tijdigheid, betrouwbaarheid of anderszins. Geen van de in dit artikel gepresenteerde informatie moet worden opgevat als medisch advies. Het artikel doet geen claims over diagnose, behandeling, genezing of ziektepreventie.
Ik ben geen arts of zorgverlener en ik beantwoord geen vragen voor specifieke aanwijzingen hoe kruiden of tincturen te gebruiken voor medische aandoeningen.
Als je een medische aandoening hebt: raadplaag je (huis)arts!
Geef een reactie