EHBO-wand met keukenkruiden

Al duizenden jaren worden kruiden over de hele wereld gebruikt vanwege hun geneeskrachtige werking. Dat deze kruiden ook echt werken blijkt wel uit het feit dat een kwart van alle westerse medicijnen zijn afgeleid van de geneeskrachtige werking van planten. Het is ook niet zo vreemd, aangezien planten (groenten en (on)kruiden) over het algemeen een positieve invloed hebben op onze gezondheid. Ze zitten boordevol vitaminen, mineralen en voedingsvezels. De geneeskrachtige werking van diverse planten is over de gehele wereld bekend en door middel van overlevering heeft ieder volk heeft zijn kennis omtrent geneeskrachtige planten al eeuwen gekoesterd.

Geschiedenis

Het gebruik van geneeskrachtige kruiden is al zo oud als de mensheid zelf. Hier zijn natuurlijk geen geschreven bewijzen van. Wel is met zekerheid vast te stellen dat zelfs in de prehistorie mensen al gebruik maakten van geneeskrachtige planten. Het gebruik van deze oer medicijnen werd overgelaten aan sjamanen. De eerste beschrijvingen voor het gebruik van geneeskrachtige kruiden zijn gevonden in Babylonië en het oude Egypte. Dat het gebruik van deze kruiden tegenwoordig nog steeds veel wordt toegepast heeft niet alleen te maken met de werking van de kruiden maar jammer genoeg ook vaak door armoede. Vooral in veel ontwikkelingslanden zijn mensen aangewezen op kruidengeneeskunde vanwege onvoldoende beschikbaarheid van moderne geneesmiddelen. Maar ook in landen met een hoog welvaartsniveau kiezen mensen steeds vaker en bewust voor kruidengeneeskunde. Soms vanwege culturele achtergrond, een gebrek aan vertrouwen in de farmaceutische industrie en soms uit principe.

Voor- en nadelen van geneeskrachtige kruiden

Het voordeel van geneeskrachtige kruiden is dat:

• Er uitsluitend gebruik gemaakt wordt van plantaardige stoffen,
• De kruiden niet verslavend werken,
• Er weinig tot geen bijwerkingen zijn,
• Ze naast reguliere medicatie kunnen worden ingezet (met weinig tot geen bijwerkingen).

De werking van geneeskrachtige kruiden hangt af van de werkzame stoffen (bio-actieve stoffen) die in het kruid aanwezig zijn. Van oudsher heeft het gebruik van geneeskrachtige kruiden dan ook enkele nadelen:

• Men dient over een goede kennis te beschikken voor het identificeren van de juiste plantensoort, je kunt ook met mij mee op pad gaan…
• Door klimatologische omstandigheden kunnen werkzame stoffen in de kruiden van jaar tot jaar verschillen
• Door het conserveren van een kruid (bijvoorbeeld drogen) kan de samenstelling en de werking veranderen
• Een kruid bestaat niet enkel uit één werkzame stof maar uit talrijke stoffen en dit kan de kans op bijwerkingen vergroten
• Nog enkele factoren die van invloed zijn op een goede werking van een kruid zijn: het moment van oogsten, grondsoort, opslag en verwerkingstijd.

Bereidingsmethode

Om de werkzame stoffen uit planten te halen en om er gebruik van te maken bestaan verschillende bereidingsmethodes. Door deze verschillende bereidingsmethodes kan de kracht van de werkzame stoffen van een plant sterk verschillen. De bereidingsmethode is ook afhankelijk van het deel van de plant wat gebruikt wordt. Bij sommige planten zit de werkzame stof in de bloem of de bladeren en soms in de stengel of alleen in de wortels.

Uitpersing De verse bestandsdelen van een plant worden uitgeperst en het sap dient direct gedronken te worden omdat de houdbaarheid erg kort is.
Poeder De plantenbestanddelen worden eerst gedroogd en daarna tot een poeder vermalen.
Warm aftreksel Hiermee wordt hetzelfde bereidingsprincipe bedoelt als het zetten van een kopje thee, Een afkooksel valt hier ook onder. Hierbij brengt men de harde plantenbestanddelen (zoals de houtachtige delen, schors, wortels) aan de kook om deze zachtjes door te laten koken.
Koud aftreksel Een koud aftreksel of maceraat is hetzelfde als een warm aftreksel maar dan van koud water (15 tot 25 graden). Het wordt toegepast bij planten die hun werkzaamheid verliezen bij verwarmen.
Siroop Een aftreksel van (meestal) vers plantmateriaal dat enkele weken in suikersiroop mag macereren
Tinctuur Een aftreksel van verse (maar soms ook gedroogde) plantenbestanddelen in een mengsel van water en ethanol. Een tinctuur heeft meestal een alcoholpercentage van 40 tot 60%.
Vloeibaar extract Hetzelfde als een tinctuur waarbij door filtering of distillatie een deel van de alcohol wordt verwijderd.

Droog extract Een bereidingsmethode van een aftreksel waarbij alle vocht wordt verdampt zodat men enkel de droge stof overhoudt.
Etherische olie De oliën die uit planten gewonnen zijn.
Kruidenazijn Een aftreksel van plantenbestanddelen in azijn.
Zalf Wordt gemaakt door het sap, extract of tinctuur te mengen met een vette substantie, zoals vaseline of lanoline

Natuurlijke geneesmiddelen zijn ook medicijnen

Natuurlijke stoffen, van plantaardige geneesmiddelen, werken in het lichaam bijna hetzelfde als “gewone” medicijnen. Ga er dus niet vanuit, omdat het natuurlijk is, dat het zonder meer veilig is. Ook kunnen geneeskrachtige kruiden een wisselwerking hebben met gewone medicijnen. Informeer daarom altijd uw huisarts en overleg wat de beste mogelijkheden zijn.

De kruiden-EHBO wand

Er zijn heel wat kruiden die men dagelijks in de keuken gebruikt die ook geneeskrachtige stoffen bevatten. Deze kruiden kunnen over het algemeen, zonder bijwerkingen (in normale hoeveelheden), gebruikt worden tegen alledaagse kwaaltjes. Vroeger stonden kruiden in een kastje , maar hoe zou het zijn om 20 kruiden te telen in een EetbareWand als levende EHBO-tuin?

1  Knoflook

Knoflook behoort net als de ui tot de Allium-familie en bevatten daardoor ongeveer dezelfde gezondheid bevorderende stoffen. Knoflook en uien zijn een antioxidant en bezitten veel goede eigenschappen, waaronder:

• Biedt bescherming tegen kanker
• Sterk bacteriëndodend
• Werkt desinfecterend
• Heeft een gunstige invloed op de bloedvaten en hierdoor ook op de bloeddruk
• Aderverkalking, vermoeidheid, koude handen en voeten en vergeetachtigheid
• Darmklachten
• Huidaandoeningen
• Kiespijn

2  Salie

Salie bezit veel etherische olie, flavonoïden en plantaardige oestrogenen. Salie kan men gebruiken als men last heeft van:

• Luchtwegaandoeningen
• Menstruatiekrampen
• Overdreven transpiratie
• Heeft een opbeurende werking bij oververmoeidheid

3  Tijm

De etherische oliën in tijm hebben een sterk ontsmettende werking. Daarom is tijm goed te gebruiken tegen:

• Allerlei bacteriën, virussen en schimmels
• Bij luchtweginfecties en bronchitis
• Stimuleert de doorbloeding van de huid

4  Aloë vera

Het is niet alleen een onderhoudsvriendelijke plant, maar ook een erg mooie plant. Een nieuwe ontdekking is dit echter niet, want in 2200 voor Christus was men al tot de conclusie gekomen dat aloë vera een geneeskrachtige plant is voor:

• Drogende en jeukende huid
• Eetlust opwekkend
• Verhelpen van maagproblemen
• Ontsteking en pijn remmend
• Weerstand verhogend

Aloë vera is zeer gezond. Vitaminen die in aloë vera zitten zijn: Vitanmine C, E, B1, B2, B3, B6, B11 en zelfs B12, wat normaal gesproken niet vaak in een plant zit. Voorts bevat het de mineralen calcium, ijzer, zink, kalium, natrium, mangaan, magnesium, koper, seleen, zwavel, fosfor, strontium, kobalt en tin. Er zitten 20 verschillende belangrijke aminozuren voor het menselijk lichaam in deze geneesplant. Aloë vera komt steeds meer in opmars, aangezien steeds meer mensen superfoods en een gezonde levensstijl interessant en belangrijk vinden.

5  Onsterfelijkheidskruid

Het is een heel simpel klimplantje uit de komkommerfamilie. Maar met mega geneeskracht. Dat belooft wat! Onsterfelijkheidskruid wordt gebruikt voor:

• Regulering van de bloeddruk
• Regulerende pompwerking van het hart waardoor de doorbloeding van het lichaam verbeterd wordt
• Verlagen LDL cholesterol in het bloed
• Vermindering hart- en vaatziekten, hartritmestoornissen
• Versterken van het immuunsysteem
• Werkt verlagend op suikers en vetten in het bloed, dus minder risico op diabetes.
• Bloedvormend, vooral bij mensen die een chemokuur hebben ondergaan of nog moeten ondergaan
• Bevat tumor remmende stoffen en is een sterke antioxidant
• Anti stress
• Innerlijke rust
• Verbetert de doorbloeding van de organen.
• Beschermt bij leverziekte
• Helpt tegen bronchitis
• Heeft een ontgiftende en reinigende werking

In 1578 beschreef kruidenarts Li Shi Zhen al dat de blaadjes zouden werken tegen kwalen als: keelpijn, tumoren, bloedingen, trauma’s en oedemen.

6  Koriander

Wist jij dat koriander niet alleen als kruid gebruikt kan worden in de keuken maar dat dit ook een geneeskrachtige plant voor:

• Gewrichtspijn
• Maag- en darmklachten
• Slechte adem (zaden)
• Ontstekingsremming
• Antibacterieel en schimmeldodend
• Spijsvertering te bevorderen
• Zware metalen uit het lichaam te verwijderen
• Bloeddruk onder controle te houden

Het kan ook gebruikt worden tegen diabetes, hoge cholesterol en bloedarmoede.

7  Munt

De meesten kennen Munt van het bosje in de thee, maar wist je dat verse munt ook goed werkt voor:

• Slechte adem
• Hoofdpijn en misselijkheid
• Jeuk (van insectenbeten)
• Meer eetlust
• Ontsmettend
• Zenuwziekten en maagklachten
• Vlekken op de huid te verwijderen
• Betere doorbloeding
• Ontspanning

8  Duizendblad

Wist je dat duizendblad is verheven tot één van de geneeskrachtigste planten uit de Griekse mythologie. Achilles had altijd wat duizendblad achter de hand als hij weer ten strijde trok. Duizendblad wordt gebruikt voor:

• Ontstekingsremming
• Bevorderen van de stoelgang
• Tegengaan verkoudheid
• Als kompres op wonden

9  Paardenbloem

Voor veel mensen is het onkruid: de paardenbloem (Taraxacum officinale). Misschien heb jij in je tuin de neiging om deze plant zo snel mogelijk uit de grond te trekken. Maar wacht even… De paardenbloem heeft namelijk verschillende geneeskrachten:

• Eetlust opwekkend (blad)
• Nierproblemen (gedroogde wortels)
• Tegen gaan van wratten (sap)
• Diabetici (zoetstoffen – bloem)

Het bekendste bijgeloof over Paardenbloemen is een wens doen tijdens het weg blazen van de pluizen. Als je de pluizen weg kan blazen, zal je wens uit komen.

10  Kamille

Als je kamille plukt voor 24 juni heeft het de volgende geneeskrachtige werking:

• Maag en darmproblemen
• Mondspoelingen, kiespijn
• Ontstekingsremmend
• Heftige menstruatiepijn en vaginale infecties
• Stress
• Slapeloosheid
• Hooikoorts

Ben je net als de mensen in de middeleeuwen bang voor heksen? Hang dan wat kamille boven de deur. Geen denken aan dat die heksen jouw huis nu zullen betreden. Die gaan wel spoken bij de buren.

11  Bronzen Venkel

De meesten kennen de venkelknol uit de supermarkt. Maar er bestaat ook (bronzen)blad venkel. Venkel is te gebruiken bij:

• Krampen
• Terugkerende blaasontsteking of pijnlijk plassen
• Stimuleert borstmelkproductie
• Oogziekten
• Spijsverteringsklachten
• Winderigheid
• Misselijkheid
• Ontstoken tandvlees

12  ABC-kruid

Een zeer verrassende plant. De Indianen noemen het de Tandpijn plant. ABC-kruid is toe te passen bij:

• Genezing van chronisch droge ogen (bijv. na een oogoperatie)
• Mondslijmvliesontsteking, aften, mondblaasjes
• Tandvleesontsteking, abcessen, nabehandeling tandextractie
• Slechte adem, gaatjes
• Ziekte van Lyme
• Malaria
• Infecties van de urinewegen
• Preventie en bestrijding van keel-, neus- en oorinfecties
• Schimmelinfecties zoals candida
• Verlaagde immuniteit
• Anorexia (eetlust opwekkend)
• Dyspepsie, indigestie, misselijkheid, flatulentie en meteorisme
• Darmparasieten of wormen
• Oedeem, te hoge urinezuurspiegel, urinezuurgruis, jicht en als adjuvans bij artrose en artritis

13  Oregano

Om de verwarring te scheppen Oregano wordt ook wilde marjolein of majoraan genoemd. Oregano kan ingezet worden bij:

• Luchtwegproblemen zoals Bronchitis, Hoest, Verkoudheid
• Kiespijn
• Eetlust bevorderend, stimuleert spijsvertering
• Misselijkheid, spanningshoofdpijn
• Vermoeidheid en concentratieproblemen

14  Peterselie

Er bestaat krulpeterselie en platte peterselie. Hier heb ik het over de platte peterselie die toepasbaar is bij:

• Ontgiften, vochtafdrijving, zuivering van het bloed
• Spijsverteringsklachten
• Hormoonhuishouding
• Werking van de nieren, nierfalen, rugpijn, moeite met plassen
• Versterken botten en tanden
• Vermoeidheid
• Oplossen cholesterol in de bloedvaten
• Ontstekingsremmend
• Frisse adem

15  Rozemarijn

Vroeger trok men een takje rozemarijn zes dagen lang in witte wijn waarna het een medicijn was tegen 1001 kwalen. Dat was vroeger. Tegenwoordig wordt Rozemarijn ingezet voor:

• Bacteriedodende en reinigende eigenschappen in het bloed en lever
• Door een betere leverfunctie kunnen eczemen minder snel ontstaan
• Koortsverlaging
• Spierpijn en reumatische pijnen
• Maagkrampen en spijsverteringsproblemen
• Schimmelinfectie candida

In de oeroude wetenschap wordt gezegd dat rozemarijn goed is voor de hersenen, dit feit wordt ondersteund door moderne wetenschap. Rozemarijn wordt gerekend tot krachtvoer voor het denkvermogen, vooral tijdens de examentijd.

16  Citroenverbena

Een prachtig kruid, één van mijn favorieten die zeker niet mag ontbreken in de EHBO-tuin. Citroenverbena is ook wel bekend onder de naam ‘Verveine’. Het kruid wordt ingezet voor:

• Maag- en darmklachten
• Winderigheid
• Insomnia (is slapeloosheid)
• Versterkt zenuwstelsel
• Concentratieproblemen
• Ontstekingsremming
• Opruimen van vrije radicalen wat schade aan spieren beperkt
• Verminderen van angsten, stress en depressie

17  Lavas

Lavas wordt ook wel Maggiplant genoemd, echter in Maggi® zit 0% Lavas. Lavas wordt gebruikt voor:

• Werking van de nieren, nierfalen, rugpijn, moeite met plassen
• Leverproblemen
• Slijmoplossing in luchtwegen
• Menstruatieproblemen
• Antiseptische werking

Als je Lavas mengt met Paardenbloem blad krijg je een uitstekende mix om een speciale lever reinigende thee van te zetten

18  Groene basilicum

Basilicum is een kruid wat veel wordt gegeten als pesto, maar het is ook een zeer geneeskrachtig kruid, het wordt gebruikt bij:

• Menstruatiepijn
• Spijsverteringsproblemen, maag- en darmontstekingen, diaree
• Huidaandoeningen, acne, huidinfecties en psoriasis
• Infecties
• Hart- en vaatziekten en hartritmestoornissen
• Diabetes
• Tuberculose
• Verkoudheid en hoofdpijn
• Bacteriële verstoringen en ontstekingsremming
• Anti-muggen
• Verlichting bij symptomen van artritis
• Groei remmen van de bacteriën Staphylococcus aureus en Pseudomonas aeruginosa, die gekend zijn als ziekenhuisbacteriën
• Regelen van de bloedglucosespiegel door de pancreas te stimuleren om insuline te produceren

In Italië kon een vrouw een pot basilicum voor haar raam zetten om aan te geven dat ze vrijgezel was en op zoek naar een geliefde.

19  Bergbonenkruid

Virgilius (Romein) noemde het één van de geurigste kruiden onder de planten en gaf de raad het in de buurt van de bijenkorven aan te planten om de honing een uitgesproken en bijzondere ambrozijnsmaak te geven. Als geneeskrachtig kruid is het:

• Ontsmettend
• Windverdrijvend
• Spijsvertering bevorderend
• Maagversterkend
• Ontkrampend Het wordt ingezet bij:
• Kolieken, flatulentie, gastro-enteritis, cystitis
• Misselijkheid
• Diarree
• Bronchiale congestie, zere keel
• Menstruatieproblemen
• Bestrijding van candida albicans
• Wespensteken
• Kaalheid (?)
• Artritis in de gewrichten
• Bronchitis, hoest, verkoudheid
• Blaasontsteking
• Prostaatontsteking
• Uitputting
• Vermoeidheid
• Lage bloeddruk

Bonenkruid werd ten tijde van de Romeinen vooral door de volgelingen van Bacchus gebruikt. Ze droegen het in de vorm van kransen in hun haar en snoepten er geregeld van om hun potentie te verhogen. Want bonenkruid is een van de oudste potentie-verhogende middelen, al vermelden veel kruidenboeken dat niet.

20  Calendula of Goudsbloem

Goudsbloem is niet alleen een leuke sierplant in de tuin maar het heeft vele medicinale eigenschappen! De blaadjes zijn ongeveer net zo gezond als paardenbloemblad. Goudsbloem ingezet tegen allerlei soorten wonden:

• Oppervlakkige kwetsuren, schaafwonden, snijwonden,
• Slecht genezende wonden, etterende wonden,
• Bloedende wonden, doorligwonden, spataderzweren.
• Insectenbeten,
• Zonnebrand, lichte brandwonden,
• Kloven, tepelkloven, anuskloven,
• Eczeem, psoriasis, dermatitis en jeuk

Verder wordt Goudsbloem gebruikt bij:

• Mondslijmvliesontsteking
• Aften, Spruw
• Gingivitis of tandvleesontsteking
• Keelontsteking, keelpijn, amandelontsteking
• Voetschimmel, atlete voet
• Zwemmerseczeem, huidschimmel
• Wratten, likdoorns of eksterogen en overmatige eelt
• Gordelroos, herpes simplex op koortsblaasjes
• Spataderen, aambeien
• Oogbindvliesontsteking
• Witte vloed, vaginitis, vaginale schimmel, candida
• Borstklierontsteking
• Maag- en darmkrampen en -kolieken
• Galwegenontsteking, gastritis, maagzweer
• Darmslijmvliesontsteking, dikkedarmontsteking
• Het uitblijven van menstruatie, pijnlijke menstruatie, abnormale menstruele bloedingen en genitale ontstekingen
• Bekende kinderziekten zoals bof, mazelen, waterpokken, rodehond, vijfde ziekte en zesde ziekte
• Koude handen en voeten, winterhanden en -voeten
• Spataderen
• Lymfeklierontsteking
• Preventie van trombose
• Als adjuvans bij jicht, artritis en artrose
• Te weinig urineproductie

Denk je na het lezen van mijn bericht: #daarwilikmeeroverweten lees dan ook het bericht over de mogelijke emotionele betekenis van ziektepatronen.
Of koop mijn eerder verschenen kruidengids in de webwinkel, waarin ik meer dan 300 kruiden beschrijf.