Even voorstellen…
Zevenblad (Aegopodium podagraria L.), de plant die menig tuinierder al een hartverzakking heeft bezorgd, vanwege het onuitroeibare wortelstelsel, is een in Nederland zeer algemeen voorkomende wilde eetbare plant.
Ik vind het zelf een van de lekkerste voorjaarskruiden, vooral het hele jonge blad is verrukkelijk en heus niet alleen te verwerken als in een wilde pesto, al is die ook niet te versmaden. Onder dit artikel vind je veel meer recepten met Zevenblad.
Zevenblad is een vaste plant uit de Schermbloemenfamilie, dit tot 100 cm hoog kan worden. De plant heeft een kruipende wortelstok, waardoor de plant zich snel kan verspreiden. De stengels zijn recht, hol en gegroefd, net als bij zoveel andere Schermbloemigen. De bovenste bladeren zijn drievoudig, breed en getand. De witte bloemen staan in schermen, heel soms zijn de bloemen ietwat roze gekleurd, ze worden bezocht door vele insecten waardoor de bloemen bestoven worden. De vruchten zijn klein.
De verspreiding gebeurt vooral via de wortelstok, omdat door de schaduw waar de plant de voorkeur aan geeft, er minder kans is op succesvolle voortplanting via zaden. Als de plant zich eenmaal heeft gevestigd, dan kan ze de soortendiversiteit verstoren en de groei van bomen en struiken voorkomen. Er bestaat een bontbladige tuincultivar van Zevenblad, voor de avontuurlijke tuinier met een grote tuin en veel tijd… – Aegopodium podagraria ‘Variegatum’
De geslachtsnaam Aegopodium, is samengesteld uit aigos: geit, en podion: pootje of voetje. Dus geitenpootje, naar de vormgelijkenis van de kroonblaadjes en de poot van het genoemde dier, vanwege het naar binnen teruggeslagen slipje of tongetje. De soortnaam podagraria is een verwijzing naar jicht, een ziekte waartegen Zevenblad in het verleden vaak werd ingezet.
Culinair Zevenblad
Zevenblad is als smakelijk voorjaarskruid, waarschijnlijk al gegeten door onze voorouders. Opvallend is dat primaten in gevangenschap, met groene wilde planten tot hun beschikking, een voorkeur hebben voor Zevenblad en er zelfs door een hekwerk naar kunnen reiken. Omdat primaten aan zelfmedicatie doen met behulp van geneeskruiden, heeft dit kruid mogelijk een positief effect op hun gezondheid. (Cousins, 2006)
In een aantal bronnen komt de verwijzing voor naar Romeinse soldaten die het kruid in Europa en Engeland hebben verspreidt, om ervan te kunnen eten. Dit is waarschijnlijk een van de vele ‘overschrijfsels’ in de kruidenliteratuur. Het kruid kwam al voor de Romeinse tijd in heel Europa en Azië voor en is ook te vinden in gebieden waar de Romeinen nooit geweest zijn, zoals Ierland en Scandinavië. Andere literatuur verwijst naar de middeleeuwen als de periode waarin het kruid verspreidt raakte in Europa, maar ook hier is geen bewijs voor.
Wat gebruik je van de plant?
Medicinaal en culinair worden meestal de jonge bladeren gebruikt, de zaden zijn ook smakelijk.
Oogst
Blad: oogst de jonge bladeren van Zevenblad, hoe lichter groen hoe zoeter en lekkerder, ouder blad wordt bitter. Dit jonge blad is zo rond maart/april op zijn lekkerst. Je kunt het jonge blad vers verwerken in allerlei gerechten en in een tinctuur. Het blad kan ook gedroogd worden en dan verwerkt in soepen en bouillonpoeder.
Het jonge blad van Zevenblad, vooral de lichtgroene, nog glimmende blaadjes zijn erg lekker
Zaden:
Oogsten als de bloemen zijn uitgebloeid, je kunt ze het beste vers verwerken of invriezen. Ze zijn lekker in allerlei gerechten of als snoepjes.
De onrijpe zaden van Zevenblad
Inhoudsstoffen
– Isoflavonoïden: daidzine, isofomononetine, formononetine, prunetine (blad)7,30,40-trihydroxyisoflavone, 6,7,40-trihydroxyisoflavone, blad (Abdulmanea & al, 2012)
– Flavonoïden: rutine, quercetine, apigenine (Abdulmanea & al, 2012)
– Etherische olie bladeren en stengels: in totaal 69 stoffen, de stengel is rijk aan mono terpenen (92.0%), de bladeren bevatten 43,8% mono terpenen en 29,8% sesqui terpenen. (Orav & al, 2010) Een ander onderzoek is was wat specifieker en detecteerde in de bovengrondse delen; limoneen (23,0%), γ-terpineen (13,9%), β-E-farneseen (10,6%), p-cymol (7,2%), β-elemeen (3,96%), E,E-α-farneseen (3,1%), α-en β-pineen (1,2% en 2,6%), sabineen (1,6%), β-myrceen (1,6%), cis-β-ocimeen (2,1%), 9-epi-izokariofilleen (1,2%), germakreen D (1,82%), en een serie kleine componenten. (Ageev, 2011)
– Etherische olie bloemen, knoppen en bladeren: monoterpene hydrocarbonen, samen met α-pineen, β-pineen, cis-β-ocimeen, trans-β-ocimeen, limoneen, sabineen en myrceen. (Borg-Karlson & al, 1993) Een recenter onderzoek gemaakt met behulp van chromatografie, toonde aan dat vooral sesquiterpenen te vinden zijn in de etherische olie van de bloemen van Zevenblad, met als belangrijkste β-farneseen (43,94%), α-bergamoteen (15,32%), (E, E)-α-farneseen (8,84%) en 1,5,9,9-tetramethyl-1,4,7-cycloundecatriene (5.51%). Waarschijnlijk is de diuretische werking van Zevenblad mede te danken aan de etherische olie. Een enkele dosering van de etherische olie verhoogde de creatinine, urea en urinezuuruitscheiding, terwijl het volume van de urine hetzelfde blijft. Daarna verschijnt een diuretisch effect en keert de creatine-uitscheiding terug naar een normaal level en de uitscheiding van urea en urinezuur verminderde. De EO had hetzelfde effect als het reguliere diureticum olimetine. (Koyro, 2012)
– Lectinen: uit de wortels van Zevenblad (Peumans, 1985)
– Polyacetyleen: falcarindiol, met de hoogste waarde in de bloemen verzameld in de maand juni (88 mg/g plantmateriaal). (Prior, 2007) falcarindiol heeft een fungicide en ontstekingsremmend effect. (Kemp, 1978), (Garrod & al, 1979)
– Vitaminen: ruime hoeveelheden A, C en E.
– Mineralen: grote hoeveelheden kalium, calcium, magnesium, fosfor, ijzer, koper, zink en silicium in het blad. (Koyro & al, 2009)
Als jouw tuin er zo uit ziet is het wellicht verstandig een afspraak te maken voor een nieuw tuinontwerp
Medicinale toepassing van Zevenblad
Medicinaal wordt Zevenblad niet veel meer ingezet, overigens onterecht, want het is in werking sterk vergelijkbaar met kruiden als Selderij (Apium graveolens) en Lavas/ Maggi kruid (Levisticum officinale), beiden nog veelgebruikte natuurlijke diuretica. Door het hoge gehalte aan antioxidante stoffen zoals flavonoïden, vitaminen en mineralen, is Zevenblad in staat om de weerstand een boost te geven, daarnaast is er enig onderzoek bekend over het effect van de plant op onderdelen van het immuunsysteem. De antiseptische, ontstekingsremmende en diuretische effecten spelen een rol bij de behandeling van urineweginfecties en reumatische aandoeningen.
- Het kruid heeft in vitro antibacteriële eigenschappen tegen Agrobacterium radiobacter pv. tumefaciens (ziekenhuisinfecties bij immuungecompromiteerde patiënten, zoals katheterinfecties en lensinfecties). (Duško & al, 2006) Daarnaast ook tegen Enterobacter cloacae, Klebsiella pneumonia en Pseudomonas fluorescens, vooral het ethanolextract had een sterk effect. (Stefanovic, 2009)
- De in de plant aanwezige stof falcarindiol heeft ontstekingsremmende effecten in vitro. (Prior, 2007)
- Daarnaast zijn er lever beschermende eigenschappen aangetoond van het kruid. (Koyro, 2012),(Коyro, 2013)
- De etherische olie van Zevenblad veroorzaakt het diuretische effect van de plant. Dit zijn goede redenen om Zevenbladextracties in te zetten bij urineweginfecties of ter voorkoming van urineweginfecties.
- De ruime aanwezigheid van kalium en andere mineralen, zorgt ervoor dat het elektrolyten niveau op peil blijft, in tegenstelling tot veel reguliere diuretica.
- Zevenblad is van oudsher in gebruik als kruid bij jicht. Jicht valt onder de reumatische aandoeningen, en ontstaat doordat urinezuurkristallen neerslaan in de gewrichten, dit triggert het ontstaan van pijnlijke gewrichtsontstekingen. Jicht is een aandoening van de oudere mens en komt vooral voor bij mensen boven de 40 jaar en bij mannen. Er zijn acute en chronische vormen.
De ontstekingsremmende en diuretische effecten verklaren het positieve effect bij jicht van Zevenblad. Door diuretische kruiden te gebruiken verdwijnt urinezuur uit het systeem. - De antiseptische werking van de etherische olie, zal verder ook positief doorwerken als ontstekingsremmer bij reumatische klachten.
- Daarnaast bevat Zevenblad, de nodige mineralen die van belang zijn voor het bewegingsapparaat, zoals calcium, magnesium en silicium. (Koyro & al, 2009)
- Mogelijk hangt deze werking samen met de aanwezigheid van apigenine. Apigenine heeft een regulerende invloed op GABA – en benzodiazepine-receptoren, (Campbell & al, 2004), (Losi & al, 2004), (Viola & al, 1995)
Culinaire mogelijkheden
Wilde Kruidenmix voor soep
Met deze mix kun je het hele jaar genieten van wilde zelf geplukte kruiden in je soep. Per liter soep 2 el toevoegen. De kruiden kun je zelf drogen in een dehydrator, op een droogrek of in bosjes aan de lucht.
Ingrediënten:
– 3 delen Zevenblad (jong blad)
– 2 delen Brandnetel (jonge toppen)
– 1 deel Look-zonder-Look (jong blad)
– 1 deel Veldkers (kruid)
– ½ deel Daslook (jong blad)
Vegetarisch bouillonpoeder
Dit mengsel is ideaal om te gebruiken als bouillonbasis voor soepen, in plaats van bouillonpoeder of blokjes. Je kunt zelf ingrediënten toevoegen of weglaten. Het is als je een dehydrator hebt, een ideale manier van verwerking voor groenten resten. Het leeuwendeel van de mix bestaat uit gedroogde groenten, daarnaast is er een kleiner deel groene kruiden en een nog kleiner deel specerijen. Het is afhankelijk van je persoonlijke smaak hoe je het verder samenstelt.
Ingrediënten:
– Mengsel van gedroogde groenten zoals wortel, pastinaak, prei, bloemkool, knolselderij, bleekselderij, broccoli, ui, groene – en witte kool.
– Mengsel van groene kruiden zoals zevenblad, selderij, peterselie, snijbiet, spinazie, schapenzuring, look-zonder-look etc.
– Mengsel van specerijen zoals kurkuma, foelie, zwarte of witte peper, gember, nootmuskaat, knoflook etc.
Bereiding:
Maal eerst apart het groenten, kruiden – en specerijenmengsel tot poeder, dan kun je daarna beter de verhoudingen inschatten. Maak niet teveel ineens, vers gemalen groenten, kruiden en specerijen zijn smakelijker, dan bouillonpoeder dat langer bewaard blijft. Begin met het groenten poeder en voeg daar een kleiner deel van het kruidenpoeder aan toe, gebruik regelmatig je neus of proef het mengsel, dan voeg je een nog kleiner deel van het specerijenmengsel toe. Dit bouillonpoeder is zonder zout, je kunt zout naar smaak toevoegen of dit pas doen als je soep maakt. Dit bouillonpoeder is ook geschikt voor het maken van een basis voor een groenten saus.
Zevenbladpesto
Ingrediënten:
– 2 flinke handen jong Zevenblad
– 4 el verse Daslook
– 3 el Sesamolie
– 4 el Geraspte Leerdammerkaas
– 4 el Sesamzaad (later toevoegen)
– Eventueel zout (kaas is ook al zout)
Bereiding:
Eerste 4 ingrediënten samen blenderen en dan het Sesamzaad eraan toevoegen.
Zevenblad frittata
Ingrediënten:
– 1 grote aardappel (halfgaar gekookt en in stukjes)
– ½ courgette in blokjes
– 1 gesnipperde ui
– 1 flinke hand Zevenblad in reepjes
– 4 el extra virgine olijfolie
– 50 gr Parmezaanse kaas geraspt
– 2 teentjes geperste knoflook
– Zout en peper
– 12 eieren
– 100 ml slagroom
Bereiding:
Verwarm de oven voor op 170 graden. Verhit de olijfolie in een hapjespan die in de oven kan, op een gemiddelde vlam en voeg de aardappels, ui en courgette toe, en zout en peper. Laat het iets bruinen. Meng de eieren en de room, goed lang mixen, dan krijg je luchtige frittata. Vermeng de knoflook en het Zevenblad erdoor. Voeg het eimengsel toe aan de groenten in de pan en laat op een laag vuur halfgaar worden. Zet dan de pan in de oven en sprenkel de kaas erover, laat het binnen 10 minuten gaar worden en zet dan de grillfunctie even aan voor een lekker bruin korstje.
Tiropsomo (Grieks gevuld brood met feta en Zevenblad)
Ingrediënten:
– 500 gram bloem
– Snufje zout
– Zakje gist
– 120 ml olijfolie
– 150 gr feta in kruimels
– 150 gr kasseri of een andere harde schapenkaas geraspt
– Beker klein gesneden Zevenblad
– 240 ml water/melk (gelijke delen)
– 1 ei (losgeklopt)
– Sesamzaad of Zwart Komijnzaad
Bereiding:
Vermeng in een diepe kom, de bloem, zout en het gist, samen met de helft van de olijfolie, het Zevenblad en beide kazen. Voeg beetje bij beetje het water/melk mengsel toe en kneed dit gestaag en met vaste hand door het deeg, totdat je een mooie compacte soepele bal deeg hebt. Vet een kom in met een beetje olijfolie en draai de deegbal erin rond, zodat er overal een olielaagje opkomt. Dek af met plastic folie en laat op een warme plek een half uur rijzen. Vet een bakvorm in met de rest van de olie. Doe het deeg in de vorm en bestrijk met het losgeklopte ei en bestrooi dan met het sesamzaad of het zwarte komijnzaad. Bak het brood voor 35 minuten in de oven of tot het mooi goudbruin is.
Contra-indicaties
Er zijn vooralsnog (2017) geen contra-indicaties bekend met betrekking tot Zevenblad. Het kruid lijkt ook tijdens de zwangerschap en lactatie gebruikt te kunnen worden. Toch zou ik in het geval van mensen met diabetes, aanraden om vanwege de diuretische werking voorzichtig te zijn, deze aandoening geeft al een sterkere mictie, waardoor er te weinig vocht in het lichaam kan ontstaan.
Interacties
- Reguliere diuretica
Ook Zevenblad heeft een diuretische werking, hierdoor kan de werking van reguliere diuretica versterkt worden en ontstaat er een stapelend effect. Hierdoor kan de bloeddruk te laag worden en kan er duizeligheid optreden.
Een aantal van deze middelen:
– chlorothiazide (Diuril)
– chlorthalidone (Thalitone)
– furosemide (Lasix)
– hydrochlorothiazide (HCTZ, Hydrodiuril, Microzide)
– en anderen
- Kalium besparende diuretica
Zevenblad bevat aanzienlijke hoeveelheden kalium, tegenwoordig zijn veel reguliere diuretica kalium besparend, dit omdat juist dit mineraal belangrijk is en van positieve invloed op de hartfunctie. Door dit soort diuretica te gebruiken samen met Zevenblad, kan er teveel aan kalium in het lichaam ontstaan.
Een aantal van deze middelen:
– Amiloride
– Eplerenon
– Spironolacton
– Triamtereen
- Lithium
Zevenblad is een sterk diuretisch kruid. Lithium is een veel gebruikt regulier middel bij bipolaire stoornissen. Als sterk diureticum kan Zevenblad van invloed zijn op de hoeveelheid lithium in het lichaam, hierdoor kunnen serieuze problemen ontstaan, waardoor bipolaire mensen een manische of depressieve periode kunnen worden getriggerd. Mogelijk moet dan de dosis lithium worden aangepast. Ook heeft lithium als zout een dorst gevende bijwerking, het innemen van Zevenblad met zijn diuretisch effect kan dan leiden tot te weinig vocht in het lichaam.
Bijwerkingen
Zevenblad heeft een diuretische werking, drink in ieder geval voldoende bij inname van grotere of medicinale hoeveelheden.
Bron: HerB@S@NiT@s
Geef een reactie